حمام موزه علیقلی آقا یادگار صفوی آیینه هویت اصفهان

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها- ندا سپاهی: حمام علیقلی آقا در محله بیدآباد، آذرماه ۱۳۲۲ در فهرست میراث ملی ایران به ثبت رسید و امروزه به عنوان موزه مردم شناسی پذیرای بازدیدکنندگان است.

پس از ۲ سال کرونایی، تعطیلات نوروز امسال، روزانه بیش از ۶۰۰ نفر از این بنای تاریخی بازدید می‌کنند.

بنای تاریخی حمام علیقلی آقای اصفهان در نیمه اول قرن دوازدهم هجری توسط یکی از درباریان صفویه به نام علیقلی آقا ساخته شده است.

در آن دوران، استفاده از حمام برای عموم مردم آزاد بوده و آقایان و بانوان در ۲ شیفت قبل از ظهر و بعد از ظهر در این حمام استحمام می‌کردند. در برخی موارد نیز ثروتمندان همه گرمابه را اجاره می‌کردند و ساعات خاصی آنجا را در اختیار خود داشتند.

معماری حمام تاریخی علیقلی آقا به سبک معماری اصفهان در اواخر عصر صفوی ساخته و بنای آن از ۲ مجموعه حمام بزرگ و کوچک، گرمخانه و سردآب یا رختکن تشکیل شده است. نقش و نگارها و تزئینات چشم نواز این حمام از دوره‌های قاجار و پهلوی به یادگار مانده‌اند. این حمام علاوه بر موزه مردم شناسی می‌تواند موزه معماری نیز تلقی شود.

وقتی قدم در ورودی حمام بزرگ بگذارید، وارد هشتی بزرگی می‌شوید که به دو راهرو و رختکن منتهی می‌شود. سقف گنبدی شکل این قسمت از حمام به منظور نورگیریِ کافی دارای روزنه‌هایی است که با شیشه‌های محدبی و عدسی پوشانده شده‌اند. کاربرد این شیشه‌ها به این دلیل بوده که از بالای پشت بام کسی داخل حمام را نبیند.

وارد گرمخانه که شوید، هارمونی رنگ‌ها و نقش و نگارها چشم و دلتان را تسخیر می‌کند. دور تا دیوار گرمخانه به طرح و نقش‌های اسلیمی و گل مزین شده است. در وسط آن یک استخر بزرگ و در دو سمت محور اصلی گرمخانه، ۲ شاه‌نشین وجود دارد.

حمام کوچک مقیاس کوچک‌تری از حمام بزرگ بوده و معماریش شبیه به آن است. رختکن این حمام به شکل مربع است و گرمخانه‌اش هشت ستون سنگی دارد که سنگینی طاق میانی را به دوش می‌کشند. اطراف این طاق نیز، طاق‌های کم ارتفاع تری ساخته شده‌اند.

شاید جالب باشد بدانید که سیستم آبرسانی به حمام‌ها در گذشته چگونه بوده است؛ آب هر ۲ حمام بزرگ و کوچک از چاهی به نام «چاه گاو» تأمین می‌شد و بعد از انتقال به پشت بام، از آنجا به خزینه‌ها و حوضچه‌ها هدایت می‌شد. آتشدان، انبار سوخت و ظرف مخصوص گرم کردن آّب نیز در قسمت غربی حمام قرار دارند.
در قسمت‌های مختلف این حمام مجسمه‌هایی قرار داده شده‌اند که در واقع صحنه‌های تاریخی استحمام را بازسازی کرده‌اند تا با تماشای آن‌ها به عمق حکایت‌های چند قرن پیشِ ایران سفر کنید.